مقدمه
تا حالا شده وقتی حسابی خسته شدید یا درحال چرت زدن هستید، حس کنید که مغز شما درحال پرواز در دنیایی آروم و رویاییه؟ یا وقتی خیلی ریلکس کردید و خونسردید، انگار واقعا مغز شما درحال پخش یک آهنگ و موزیک ملایم هست. این موضوع یک راز هیجان انگیز دارد و به این معنی می‌باشد که مغزتان در این لحظه روی موج‌های دلتا و تتا سوار شده!
در این مطلب از وبلاگ الهام پویامنش با ما همراه باشید تا آروم آروم بر روی این موج‌ها سوار کنید! ما به شما یاد می‌دهیم که چطور بدن خود را از استرس خالی و ذهنتان را مثل یک رادیو تنظیم کنید تا فقط امواج آرامش را دریافت و تجزیه و تحلیل کند.
آشنایی کلی با امواج دلتا و تتا
ذهنی که ما داریم دقیق مثل یک رادیویی عجیب و غریب هست که روی موج‌های مختلف توانایی تنظیم شدن دارد. حالا تتا و دلتا دو تا از این موج‌های خیلی خاص و معروف مغز هستند که اینجا یک سوال اساسی ایجاد می‌کنند، اصلا دانا و تتا چی هستند؟
به زبان ساده، وقتی مغز شما بخواهد یک استراحت کافی و به اندازه داشته باشد، دلتا روشن می‌شود یا وقتی نیاز به خیال پردازی یا غرق شدن در رویت باشد، باز سراغ تتا می‌رود.
از طرفی هم دلتا مثل وقتی می‌باشد که شما یک پتو را تا زیر چونه کشیدید و روی کاناپه دراز کشیدید، چای داغ به دست گرفتید و از دنیا پر دغدغه رو به روی خود، به کمی آرامش رسیدید. در همین حین می‌توان گفت که این امواج وقتی شما به خواب عمیق نیاز داشته باشید، حسابی فعال هستند و باعث این می‌شوند که بدن و ذهن شما شروع به شارژ کردن خودشان کنند.
یوگا در فعال شدن امواج دلتا و تتا چه نقشی دارد؟
ممکنه برای شما هم سوال باشد که نقش مدیتیشن و یوگا در این ماجرا کجاست؟ انجام این فعالیت‌‌ها دقیقا مثل یک میان بُر برای رسیدن به این امواج، یعنی دلتا و تتا می‌باشد.
به این خاطر که یوگا با تمرینات بدنی و کششی به این امر کلیدی کمک خواهد کرد تا ذهن شما به طور کامل از شلوغی و استرس رهایی پیدا کند و روی این موج‌ها خودش را پیاده کند. مدیتیشن هم که مثل یه کلید جادویه واقعی فقط با چند دقیقه تمرکز و نفس عمیق، امواج تتا را به بهترین حالت ممکن فعال می‌کند و باعث می‌شود آرامش عمیق و تمرکز بیشتری را حس کنید.
پس اگه به فرض مثال مغز شما در وجود خودش یک دی جی داشت، مدیتیشن و یوگا اینجا نقش مهمی ایفا می‌کردند و مانند تنظیم کننده لیست پخش دلتا و تتا، دی جی مغز را به فعالیت وادار می‌کردند.
چطور به امواج دلتا برسیم؟
همان طور هم که توضیح دادیم، امواج دلتا مخصوص خواب عمیق و باز سازی ذهن و بدن می‌باشد و اگه استرس دارید یا خواب خوبی ندارید، دلتا ضعیف عمل می‌کنه و باید با این تمرین‌ها دلتا را فعال کنید:
1. خاموش کردن ذهن و محیط
یک ساعت قبل خواب، تمام دستگاه‌های الکترونیکی خونه را از گوشی گرفته تا لپ تاپ و تلویزیون، همگی را خاموش کنید و نور چراغ‌ها را هم خاموش کنید یا فقط از نور زرد یا نارنجی استفاده کنید.
به این خاطر که نور آبی دستگاه‌های برقی و الکتریکی که در خانه وجود دارد، باعث این موضوع می‌شود که مغز فکر کند هنوز روزه و هورمون خواب (ملاتونین) را ترشح نکند. در همین حین شما با خاموش کردن این دستگاه‌ها، مغز را برای خواب عمیق آماده می‌کنید.
2. تنفس عمیق 4-7-8
برای انجام این تکنیک فوق العاده روی تخت دراز بکشید و دم عمیقی بگیرید (4 ثانیه)، نفس خود را نگه دارید (7 ثانیه) و بعد آروم عمل باز دم را انجام دهید (8 ثانیه) و حتما یادتان بماند که این روش را 5 تا 10 بار تکرار کنید.
از طرفی باید گفت که این روش سیستم عصبی شما را آروم خواهد کرد و مغز به حالت استراحت عمیق خود فرو می‌رود.
3. تکنیک بدن‌اسکن (Body Scan)
سعی کنید برای یک لحظه‌ام که شده چشم خود را ببندید و از انگشت پا شروع کنید و خیال کنید که انگشتان پای شما درحال سنگین و گرم شدن هستند. در این حین کم کم این حس رو به ساق، ران، شکم، دست‌ها و در نهایت سرتان منتقل نمایید.
انجام این تمرین تنش‌های بدن را به کلی از بین می‌برد و مغز را به حالت خواب عمیق یا همان دلتا میرساند.
4. انجام یوگا (حالت مناسب تتا)
تمرین‌هایی مثل حالت جسد (Savasana)، حرکت گربه و گاو (Cat-Cow Pose) و چرخش نشسته ستون فقرات (Seated Spinal Twist) را به بهتربن شکل ممکن انجام بدید.
این حرکات به مغز سیگنالی می‌فرستند تا زمان آرامش عمیق و خیال پردازی ذهن را فعال کند و از طرفی هم یوگا همچون واسطه‌ای برای کم کردن استرس و تنش، مغز را وادار به قرار گیری در حالت تتا آماده می‌کند.
چطور امواج تتا را فعال کنیم؟
همان طور که قبل تر هم گفتیم، امواج تتا را با کلماتی چون خلسه، آرامش عمیق و خیال پردازی می‌شناسند و برای ورود به این حالت‌ها، باید مغز را در یک وضعیت نیمه آگاه نگه دارید.
1. مدیتیشن ساده
هیچ تمرینی مثل مدیتیشن این قابلیت را برای شما فراهم نخواهد کرد، پس راحت بشینید یا حتی دراز بکشید، چشم خود را ببندید و روی تک تک نفس‌های خودتان تمرکز کنید. از طرفی دیگر، وقتی فکر شما منحرف شد، خیلی آهسته به نفس کشیدن دوباره ادامه دهید.
لازم به ذکرست که مدیتیشن ذهن را از افکار روزمره خالی می‌کند و از طرفی هم مغز وارد حالت تتا می‌شود.
2. تکنیک تصویر سازی ذهنی
دوباره لازمست چشمان خود را روی همه چیز ببندید و یک مکان آروم و دلخواه را برای خودتان تصور کنید. مثل یک ساحل گرم با صدای موج، جنگلی به بزرگی یک شهر با صدای باران. در این حین تمام جزئیات را تصور کنید، از دمای هوا گرفته تا بوی محیط و صدای پرنده‌ها.
این تصویر سازی که شما انجام می‌دهید، مغز را آروم خواهد کرد و آن را به حالت تتا میرساند، جایی که خلاقیت و آرامش به اوج خود می‌رسد.
3. گوش دادن به موسیقی تتا
موزیک‌های مخصوصی مرتبط امواج تتا پیدا کنید (توی برنامه یوتیوب یا اپ‌های مدیتیشن مثل Calm یا Head space) و هدفون یا هدست خود را بردارید و چند دقیقه در اعماق آهنگ محو شوید.
موزیک‌هایی که درموردشان حرف زدیم، مغز را مستقیم در فرکانس‌های تتا قرار خواهند داد و باعث ایجاد یک خلسه و آرامش خاصی می‌شوند.
با فواید رسیدن به امواج دلتا و تتا آشنا شوید!
امواج دلتا و تتا، مثل دکمه ریست برای ذهن و بدن عمل می‌کنند و دلتا، شما را به خوابی عمیق فرو می‌برد و تتا ذهنتان را به اوج آرامش و خلاقیتش میرساند و در همین راستا یوگا و مدیتیشن هستند که این دکمه‌ها را خاموش و روشن می‌کنند. حالا بیایید فواید هر کدام را مورد بررسی قرار بدیم:
1. فواید امواج دلتا
- خواب عمیق و به اندازه: وقتی امواج دلتا در مغز شما فعال شوند، بدن به چنان خواب عمیقی فرو می‌رود که برای اولین بار معنی استراحت را متوجه می‌شود. این نوع خواب برای باز سازی انرژی و رفع خستگی خیلی مهم و کلیدی می‌باشد و باید به آن اهمیت بدید.
- تقویت سیستم ایمنی: در حالت دلتا، بدن مواد شیمیایی لازم برای مبارزه با بیماری‌ها را در کسری از ثانیه آماده می‌کند. این موضوع مثل این می‌ماند که ارتشی در شب آماده خدمات رسانی به بدن شما می‌شوند.
- ترمیم و باز سازی بدن: امواج دلتا به بدن کمک خواهند کرد تا سلول‌ها و بافت‌های مرده و ضعیف شده را ترمیم کند (انگار که کارگاه تعمیر وضعیت بدن روشن می‌شود).
- کاهش استرس و اضطراب: وقتی دلتا فعال شود، سیستم عصبی آرام آرام وارد عمل می‌شوند و سطح هورمون استرس زا مثل کورتیزول پایین خواهد آمد و خیال شما را از تجربه دوباره این حال بد راحت می‌کند.
- حافظه قوی تر: دلتا به مغز کمک خواهد کرد تا اطلاعاتی که هر روز به آن می‌رسد را به بهترین شکل ذخیره و سازمان دهی کند (مثل مرتب کردن فایل در یک کامپیوتر).
2. فواید امواج تتا
- افزایش خلاقیت در حالت تتا: حالا وقتش رسیده که ذهن با حالا تتا شروع به ایده پردازی کند. خیلی از نویسنده‌ها، هنرمندها و دانشمندها در این حالت بهترین ایده‌های خودشان را پیدا و پیاده کردند، پس چرا شما این روش را امتحان نکنید.
- کاهش اضطراب و تنش ذهنی: استرس و اضطراب را هیچوقت باهم یکی نکنید، به این خاطر که تفاوت زیادی بینشان وجود دارد. در این راستا امواج تتا مثل ماساژور برای مغز وارد عمل می‌شود و وقتی وارد آن شوید، ذهن از فشار و نگرانی‌ها رهایی پیدا خواهد کرد.
- بهبود یادگیری و تمرکز: امواج تتا به ذهن شما این اجازه را می‌دهد که اطلاعات جدید را راحت جذب کند، دقیقا مثل وقتی که بچه‌ها سریع همه چیز را تجزیه و تحلیل می‌کنند و به سرعت هم یاد می‌گیرند.
- ارتباط با ضمیر ناخود آگاه: در حالت فعال شدن امواج تتا، ذهن به عمق ناخود آگاه خود دسترسی پیدا می‌کند و اینجاست که تازه جرقه ماشین مغز شما فعال می‌شود و خیلی از مشکلات و باورها عوض می‌شوند یا شکل می‌گیرند.
- حس خلسه و شادی درونی: وقتی تتا فعال باشد، حس خواهید کرد که همه چیز آروم و فوق العاده شده و در اصل دنیا برای شما جایی دوست داشتنی تر به نظر می‌رسد.
نتیجه گیری
وقتی امواج دلتا و تتا در زندگی روزمره شما فعال باشند، انگار واقعا دنیای جدیدی را حس می‌کنید؛ دنیایی دور از سختی و رسیدن به خواب‌های عمیق تر، فعالیت بدنی سریع تر و حتی باز سازی بهتر بدن و پر شدن ذهن از ایده‌های تازه و آرامشی نو می‌باشد.
اگر فکر می‌کنید حرکت در این مسیر کمی برای شما پیچ در پیچ می‌باشد ورزش یوگا همراه فوق العاده‌ای برای شما هست. من الهام پویامنش به عنوان یک مربی با تجربه همیشه این حرف را میزنم که یوگا فقط یک ورزش نیست؛ شروع یک سفر و تجربه‌ای جدید برای رسیدن به آرامش ذهن و قدرت بدن شماست. پس چرا این سفر را همین امروز شروع نکنیم؟ با دلتا بخوابید، با تتا رویا پردازی خود را شروع کنید و از لحظه لحظه زندگی خود لذت ببرید!
